بلوغ جنسی در دختران چگونه است؟

با شروع دوره بلوغ، تغییرات جسمانی و روانی دوران نوجوانی آغاز می‌شود. بلوغ جنسی دختران تغییراتی را در اندام‌های جنسی ایجاد می‌کند. دختران پس از بلوغ جنسی توانایی تولید مثل پیدا خواهند کرد. با ترشح هورمون‌های جنسی اندام‌های جنسی شروع به رشد کرده و صفات ثانویه جنسی ظاهر می‌شوند. این تغییرات ظاهری و درونی چالش‌هایی را برای دختران به همراه دارد. در این سنین دختران تمایل به ارتباط با جنس مخالف وابستگی احساسی زیاد می‌شود. با توجه به نقش فرهنگ، بلوغ جنسی و تمایلات همراه با آن، نگرانی‌ها در نوجوان و والدین افزایش می‌یابد. آگاهی از این تغییرات به خانواده‌ها کمک می‌کند تا در این دوران حساس همراه نوجوان بوده و در این راه او را یاری دهند. در این مقاله به بررسی بلوغ جنسی دختران می‌پردازیم.

بلوغ جنسی دختران

بلوغ جنسی دختران، مرحله‌ای از رشد است که با انتقال فرد از کودکی به بزرگسالی همراه می‌باشد. فرد در این دوره از بلوغ، توانایی تولید مثل پیدا می‌کند و تمام صفات جنسی ثانویه به رشد کامل خود می‌رسند. در دختران بعد از بالغ شدن غده هیپوفیز توسط هورمون‌هایی دستور تولید هورمون‌های زنانه (استروژن و پروژسترون) را به تخمدان‌ها می‌دهد. این هورمون‌ها باعث ایجاد تغییرات فیزیکی از جمله رشد سینه‌ها، باسن و رشد موهای ناحیه تناسلی و زیر بغل می‌گردند و به دنبال آن، تخمک گذاری و  قاعدگی را تحریک می‌کنند. این تغییرات جنسی با گروهی از تغییرات روانی همراه هستند و ویژگی‌های جدیدی را در نوجوان پدید می‌آورند.

در واقع در بلوغ جنسی تغییرات به غدد و اندام‌های جنسی مرتبط می‌باشد و به همین دلیل بلوغ جنسی دختران، باعث ایجاد آمادگی و توانایی رابطه جنسی، میل جنسی و تولید مثل می‌شود.

صفات ثانویه جنسی در دختران

صفات اولیه جنسی همان ویژگی‌هایی جسمانی است که از همان ابتدای تولد کودک دختر را از پسر متمایز می‌کند. صفات ثانویه جنسی در دختران ویژگی‌های زنانه است که انتظار می‌رود بعد از بلوغ، زنان آن‌ها را دارا باشند. که عبارتند از:

• _قاعدگی
• _رشد سینه‌ها
• _رویش مو در ناحیه تناسلی
• _رویش موی زیر بغل
• _افزایش توزیع چربی در بدن

بلوغ غده آدرنال

غده آدرنال مسئول تولید هورمون‌ها جنسی (استروژن و پروژسترون) می‌باشد.در طی بلوغ غده هیپوفیز با تاثیر بر غده آدرنال و تیروئید هورمون‌هایی ترشح می‌کنند که منجر به تغییرات گوناگونی در بدن به هنگام بلوغ می‌گردند. تمایل جنسی اولیه نسبت به دیگران ممکن است به واسطه غده آدرنال ایجاد گردد. با ترشح هورمون‌های جنسی رشد موهای زیر بغل و ناحیه تناسلی در دختران شروع می‌شود.

توجه: اگر ترشح آندروژن‌های قشر آدرنال در دختران بیشتر از حد طبیعی باشد صفات ثانویه جنسی مانند پرمویی، کاهش رشد سینه‌ها و بزرگ شدن کلیتوریس دیده می‌شود که به این اختلال سندروم آدرنوژنیتال می‌گویند.

رشد اندام‌های جنسی در نتیجه بلوغ جنسی دختران

به طور کلی اولین مرحله بلوغ جنسی در دختران رشد سینه‌ها است. در برخی از دختران رشد مو در ناحیه تناسلی زودتر از رشد سینه‌ها اتفاق می‌افتد. رشد سینه‌ها در چند مرحله انجام می‌شود. در مرحله جوانه زدن، حلقه دور نوک سینه‌ها بزرگتر می‌شود و سپس سینه‌ها و نوک آن‌ها به صورت یک برآمدگی بالا می‌آید و این حلقه و نوک سینه‌ها بالاتر از سطح سینه‌ها قرار می‌گیرند. در مراحل نهایی حلقه دور نوک سینه‌ها همسطح با آن می‌شود و فقط نوک سینه‌ها بالا می‌آید.

بلوغ تغییرات داخلی مهمی در دختران ایجاد می‌کند تا قابلیت تولید مثل در آن‌ها ایجاد شود. این تغییرات شامل رشد رحم، مهبل و دیگر قسمت‌های مربوط به تولید مثل است. معمولا مرحله رشد سریع در طول مراحل اولیه و میانی رشد سینه‌ها و موی ناحیه تناسلی اتفاق می‌افتد و این مرحله نشان دهنده اوج یک سری تغییرات هورمونی طولانی است.

تغییرات جسمانی ناشی از بلوغ جنسی دختران

نوجوانان تغییرات عمده‌ای را از لحاظ جسمی، جنسی، عاطفی، روانی و شناختی تجربه می‌کنند. مقاله نوجوان در این زمینه اطلاعات مفیدی را در اخیتارتان قرار می‌دهد. از جمله تغییرات جسمانی ناشی از بلوغ جنسی در دختران می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

شروع قاعدگی

قاعدگی از دیگر نشانه‌های بلوغ در دختران است. حدود دو سال بعد از آغاز بلوغ، دختران معمولا اولین دوره قاعدگی را تجربه کرده و قدرت باروری پیدا می‌کنند. خونریزی ماهانه معمولا در سنین 9 تا 16 سالگی اتفاق می‌افتد. دختران در این زمان علاوه بر رعایت بهداشت فردی باید تغذیه مناسبی هم داشته باشند. به طور کلی توانایی تولید مثل تا چند سال بعد از اولین قاعدگی ایجاد نمی‌شود و تخمک گذاری منظم حدودا دو سال بعد اتفاق می‌افتد. برخلاف پسرها، دختران قبل از این که به باروری برسند از لحاظ جسمانی به نظر بالغ می‌رسند.

ترشحات واژن

در طی دوران بلوغ، ترشحاتی به رنگ زرد یا سفید از واژن دیده می‌شود. این ترشحات طبیعی در واقع مهبل را تمیز و مرطوب نگه می‌دارد و در پیشگیری از عفونت واژن مؤثر است. رنگ، مقدار و حالت ترشحات مهبل در دوران قبل و بعد از عادت ماهیانه تغییر می‌کند، هر چند این موضوع کاملا طبیعی است، برای برخی از دختران می‌تواند آزارنده و منزجر کننده باشد.

برخورد مناسب والدین با بلوغ جنسی دختران

دختران در دوران بلوغ بسیار حساس می‌شوند و تغییرات جسمانی و جنسی در روان آن‌ها تأثیرات و تغییرات عمده‌ای ایجاد می‌کند. بنابراین نحوه برخورد والدین و آموزش‌های آنان اهمیت بسیاری دارد. لازم است والدین به این دوران با دیدی مثبت نگاه کنند. می‌توانند با خریدن کادویی به مناسبت بلوغ و بالغ شدن فرزند دختر خود به او حس ارزشمندی دهند. بهتر است در این دوران برای حل تعارضات میان خود و فرزندتان از مشاوره خانواده و مشاوره روانشناسی نوجوان بهره‌مند شوید.

در این دوران تعارضات زیادی بین والدین و فرزند دختر ایجاد می‌شود. این تعارضات می‌تواند ناشی از تغییرات  و آشفتگی‌های بلوغ و عدم درک والدین از فرزندان باشد. در صورتی که تعارضات حل نشوند ممکن است به بحران تبدیل شوند.

آموزش والدین به فرزندان

تمام افراد در دوران نوجوانی کنجکاوی‌هایی در مورد مسائل جنسی دارند، که البته قسمتی از رشد طبیعی آن‌ها محسوب می‌شود. از آن جایی که این کنجکاوی‌ها اغلب به صورت پنهانی و به دور از چشم پدر مادر صورت می‌گیرد، بهتر است مادران با انعطاف پذیری و به کار بردن ظرافت‌های خاص در مورد مسائل جنسی و تغییراتی که برای دخترشان در این دوران رخ می‌دهد با او صحبت کنند و آموزش‌های لازم را به آن‌ها بدهند. لازمه‌ی تأثیرگذاری آموزش‌های مادران، ارتباط صمیمانه‌ای است که با فرزند خود برقرار می‌کنند. پیش از آن که با نوجوان خود صحبت کنید در مورد میزان اطلاعاتی که از مسائل جنسی دارد آگاه شوید.

می‌توانید با آگاهی بخشی به نوجوان دختر خود، از او در برابر روابط جنسی پرخطر محافظت کنید. برای مثال توضیحاتی در خصوص بیماری‌های مقاربتی و تبعات روابط جنسی آزاد بدهید. توجه داشته‌باشید که میزان آگاهی بخشی و نحوه‌ی بیان چنین موضوعاتی باید متناسب با سن فرزند، باشد. هیچ گاه در مورد گفتن مسائل جنسی زیاده روی نکنید و از طرفی تعصب بیش از حد به خرج ندهید. در این زمینه بر هر والدین واجب است تا در دوره‌های تربیت جنسی کودکان و نوجوانان شرکت کند.

سخن آخر

عدم وجود آموزش کافی در زمینه مسائل جنسی با افزایش ناهنجاری‌های اجتماعی و انحرافات اخلاقی همراه است. آموزش مسائل مربوط به بلوغ و مسائل جنسی از موضوعاتی است که والدین همیشه نسبت به آن ابراز نگرانی می‌کنند. در این میان مادران نقش اصلی در تربیت جنسی دختران خود دارند.

آموزش این مسائل به نوجوانان باعث می‌شود که آن‌ها بتوانند میل جنسی و غریزه خود را به درستی هدایت کنند. آموزش باید در زمان مناسب انجام شود و بهتر است  قبل از بلوغ ارائه شود تا نوجوان فرصت کافی برای آشنایی با علائم بلوغ داشته باشند و بتوانند با آرامش بیشتری این مرحله را سپری کند. رفتار صحیح والدین در سن بلوغ اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.