مرجع شناسی و انتخاب مرجع تقلید

بحث انتخاب مرجع یکی از مواردیست که باید هر نوجوان در زمانی که به سن تکلیف میرسد برای انجام تکالیف خود فردی را به عنوان محل رجوع و تقلید از آن انتخاب میکند که امروز در مورد این مورد بحث خواهیم کرد .

تقلید چیست و انواع تقلید و منظور از تقلید کردن چیست ؟

چرا باید از کسی تقلید کنیم ؟

در چه موضوعاتی باید تقلید کنیم ؟ و انواع مراجع تقلید ؟

چطوری باید تقلید کنیم ؟ چه زمانی باید تقلید کنیم؟

از چه کسی باید تقلید کنیم ؟ شخصی که از او باید تقلید کنیم دارای چه شرایطی باید باشد ؟

چطوری مراجع تقلید را انتخاب کنیم ؟ از کجا این شرایط را بدانیم و به یقین به شرایط مرجع تقلید پیدا کنیم؟

مرجع چیست یا کیست ؟ تقلید چیست؟ مرجع تقلید کیست؟ مقلد یا مقلد کیست ؟

اینها تعدادی از سوالاتی هست که وقتی مرجع تقلید یا مقلد / مقلد / تقلید به گوشمان میخورد به ذهنمان خطور میکند که در ادامه سعی میکنیم به اینها جواب بدهیم .

دین برنامه کاملی هست که از جانب خداوند و توسط انبیا به دست ما رسیده که دین ما اسلام یعنی کاملترین دینی که خداوند برای بشتریت نوشته است یعنی انسان ها اگر بر اساس این برنامه جامع حرکت کنند به مطلوب و غایت اصلی که همان کمال است خواهند رسید و کمال تنها نماز و روزه و ….. نیست بلکه این ها بخشی از این برنامه کامل هستند و در این برنامه جامع برای هر بخشی برنامه ای در نظر گرفته شده است یعنی موضوعات این برنامه به چند بخش تقسیم میشود : فکر و اعتقاد (اعتقادات یا اصول ) ، اعمال (احکام یا فروع) ، اخلاق و خلق و خو (اخلاقیات).

هر کسی که بخواهد این برنامه کامل یعنی اسلام را داشته باشد یعنی مسلمان شود باید این سه مورد را در زندگی مورد توجه قرار دهد مثل یک مشاور که انواع و اقسام مشاور ها را داریم ولی در جزئیات برنامه های مشاور ها تفاوت هایی وجود دارد ولی کلیات تا حدودی شبیه به هم هستند و در دین هم همینطور هست یعنی اگر دینی از جانب خداوند باشد اصلی به نام توحید هست یعنی وحدانیت خداوند و شرکی در آن راه ندارد حالا بعضی از دین ها اشکالاتی دارند که نمیخوام به آن ها بپردازم یعنی دینی که از جانب خداوند باشد اصل توحید را دارد.

پس یکی از اصول یا موردی که به اعتقادات مربوط میشود توحید هست یعنی وحدانیت خداوند و باید خداوند عدالت داشته باشد و این خدای عادل و واحد باید کسی را برای هدایت ما بفرستد که پیامبران هستند و باید افرادی باشند که بعد از ختم رسالت انبیا و رسیدن مردم به مرحله ای که دین تکامل یافت مردم را راهنمایی کنند که همانا امامان هستند حال که تا اینجای کار برای انسان ها نشانه ها و راهنما هایی را فرستاد زمان آن رسیده که به اعمال آنها نمره داده شود تا نتیجه اعمالشان را ببینند که معاد یعنی جایی و زمانی که همه چیز حسابرسی میشود و همه انسان ها کارنامه زندگیشان را دریافت میکنند و افرادی سربلند و سرافراز میشوند و افرادی هم سرافکنده و نالان میشوند و هر کسی بر اساس کارنامه اش به مرتبه خودش راه پیدا میکند و خوب ها به مراتبی از بهشت و بد ها به مراتبی از جهنم برده خواهند شد تا هر گروه نتیجه کار هایشان را ببینند.

تا اینجای کار بخشی از برنامه را دانستیم و باید این موارد را قبل از رسیدن به سن تکلیف بدست آوریم و به آنها اعتقاد داشته باشیم و در این موارد نمیتوانیم از کسی تقلید کنیم و باید خودمان در موردشان مطالعه و سوال و تحقیق کنیم و در موردشان فکر کنیم که چه نوع برنامه ای میخواهیم برای زندگیمان داشته باشیم.

بعد از این باید به جزئیات برنامه زندگیمان توجه کنیم یعنی بدانیم در این موقعیت چه کاری باید انجام بدهیم و چه برخوردی باید داشته باشیم مثلا در مورد نامحرم چه نوع رفتاری باید داشته باشیم و برای این موارد میتوانیم از افرادی که در دین به ریشه چیزی رسیده اند و به مقامی که بتوانند حکم بدهند که این مورد را باید اینگونه انجام دهید رسیده اند کمک بگیریم و چون همگی نمیتوانیم در همه زمینه ها مهارت داشته باشیم پس بهتر است به این افراد رجوع کنیم.

اگر به کتابخانه ای بروید خواهید دید بخشی با عنوان کتب مرجع یعنی کتبی که در یک موضوع خاصی ریشه چیزی میباشد یا کل یا بخشی از آن علم درون آن کتاب می باشد افرادی هم این چنین هستند که در رشته ای یا موضوعی تخصص دارد مثل پزشکی که در زمینه چشم یا قلب یا مغز و اعصاب تخصص دارد یا فردی که در نقشه کشی تخصص دارد یا معلمی که در موضوعی تخصص دارد .

افرادی همچون پزشک یا معلم در زمینه خاصی از دین تخصص دارند که میتوانند در آن زمینه نظر بدهند و میتوانند بگویند چیزی آن کار را میتوانیم انجام بدهیم یا نه؟ که این شخص بعد از سالیان سال مطالعه و بحث و تلاش و کوشش به مجتهد میشود یعنی آنقدر جهد و کوشش کرده که مجتهد شده است و بعد آن شخص اگر در بخش های زیادی از دین به مقام مجتهدی برسد میتواند مرجع تقلید شود و اظهار نظر برای اعمال افرادی که از او پیروی میکنند بدهد.

تا اینجای کار فهمیدیم کسی که میخواهد مرجع تقلید شود باید چه مسیری را بپیماید ولی الان میخواهیم بدانیم این شخص باید چه شرایطی داشته باشد تا بتوانیم از آن پیزوی کنیم و در چه زمینه هایی باید از او پیروی یا تقلید کنیم ولی ابتدا باید بدانیم که تقلید چیست ؟

تقلید یعنی پیروی از شخصی در مورد مسائلی که آن شخص را دانا یا عالم میدانیم و تقلید انواعی دارد که یا کورکورانه هست که در دین هم از آن نهی شده یعنی نباید کسی چنین کاری بکند ولی نوع دوم یعنی تقلید آگاهانه یعنی خودمان بعد از مطالعه و تحقیق و جستجو به نتیجه برسیم که این شخص توانایی این را دارد که در این موارد نظر بدهد و ما در آن زمینه ها از اون پیروی میکنیم .

زمینه هایی که ما باید از مرجع تقلید باید پیروی بکنیم از نماز و روزه گرفته تا ریز جزئیات زندگیمان کشیده شده است مثلا در مورد جزئیات نماز باید از مرجع تقلیدمان بپرسیم و از او پیروی کنیم مثلا موقع وضو چندبار آب بریزیم یا موقعی که شک میکنیم چه کار باید کنیم که همگی اینها را باید از مرجع تقلیدمان بپرسیم و بدانیم.

خب مرجع تقلیدی که گفتیم باید الان بریم شرایطش را بدانیم تا بدانیم دقیقا از چه کسی پیروی کنیم.

شرایط مرجع تقلید چیست؟

چگونه می توان برای خود مرجع تقلید انتخاب کرد؟

مجتهد و اعلم را از سه راه می‏توان شناخت:

اول: آنکه خود انسان یقین کند، مثل آنکه از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد.

دوم: آنکه دو نفر عالم عادل که می‏توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند، به شرط آنکه دو نفر عالم عادل دیگر با گفته آنان مخالفت ننمایند.

سوم: آنکه عده ‏ای از اهل علم که می‏توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند و از گفته آنان اطمینان پیدا می‏شود، مجتهد بودن و یا اعلم بودن کسی را تصدیق کنند. [1]

البته با وضعیت فعلی بحمد الله کار آسان است و شما می توانید یکی از 7 مرجعی که توسط جامعه مدرسین معرفی شده است را برای تقلید انتخاب نمایید.

[1] – توضیح المسائل امام ره، احکام تقلید، مسئله3.

میخواهم مرجع تقلیدی انتخاب نمایم لطفا راهنمایی فرمایید چگونه و چه شرایطی را برای انجام این کار رعایت نمایم ؟

جواب:

در چهار بخش به سوال شما مي پردازيم:

بخش اول: شرايط مرجع تقليد

تقليد در احكام عمل كردن به دستور مجتهد است.

و از مجتهدى بايد تقليد كرد كه :

۱- مرد

۲- بالغ

۳- عاقل

۳- شيعه دوازده امامى

۴- حلال زاده

۵- زنده

۶- عادل باشد.

۷- نيز بنابر احتياط واجب بايد از مجتهدى تقليد كرد كه حريص به دنيا نباشد

۸- از مجتهدين ديگر اعلم باشد، يعنى در فهميدن حكم خدا از تمام مجتهدين زمان خود استادتر باشد.

رساله توضيح المسايل امام خميني، ص۱۲

بخش دوم: راه انتخاب مرجع تقليد

ج: احراز اجتهاد و اعلمیت مرجع تقلید به وسیله امتحان یا تحصیل یقین ولو از شهرت ‏مفیدِ علم یا اطمینان، یا با شهادت دو نفر عادل از اهل خبره صورت‏ مى‏گیرد. راههاى به دست آوردن فتواى مجتهد عبارتند از:

1- شنیدن از خود مجتهد

2- شنیدن از دو یا یک فرد عادل‏

3- شنیدن از یک نفر مورد اطمینان‏

4- دیدن در رساله مجتهد، در صورتى که رساله وى مصون از اشتباه باشد.اجوبه.

بخش سوم: نام برخي از مراجع فعلي

برخي از مراجع فعلي:

۱-حضرت آيت الله خامنه اي.

۲- حضرت آيت الله سيستاني.

۳- حضرت آيت الله مكارم شيرازي.

۴- حضرت آيت الله صافي گلپايگاني.

۵- حضرت آيت الله نوري همداني.

۶- حضرت آيت الله شبيري زنجاني.

۷- حضرت آيت الله وحيد خراساني.

۸- حضرت آيت الله جوادي آملي … دامت بركاتهم.

بخش چهارم: (توصيه)

همانطور كه بيان شد يكي از راههاي انتخاب مرجع پرسيدن و شهادت دونفر عادل از اهل خبره هست. آنچه درباره ي مرجعيت مشهور است تقريبا همين اسامي است كه مطرح شد. كه هر كدام به تنهايي خورشيدي پر فروغ در عرصه فقاهت مي باشند .

در اين ميان بر حسب قراين آيت الله خامنه اي جايگاه ويژه اي را دارا هستند. انتخاب ايشان توسط خبرگان رهبري و تاييد ايشان توسط ساير علما،انسان را به اعلميت ايشان سوق مي دهد. به نظر حقير، از همه اين قراين بالاتر نظر مرحوم امام خميني قدس سره الشريف نسبت به جايگاه ويژه علمي آيت الله خامنه اي ست. كيست كه بتواند منكر جايگاه والا و منحصر به فرد امام خميني در ميان علماي شيعه گردد. دوست و دشمن معترف به فضل ايشان هستند. چنين عالمي در گفتارها و نوشته جات مختلف، مهر تاييد بر فقاهت آيت الله خامنه اي زده اند. و ايشان را از هر جهت براي رهبري امت شايسته دانسته اند. براي نمونه فرزند برومند ايشان حاج سيد احمد خميني نظر امام را اينگونه بيان مي دارد :

ما به فتواي امام شما را ولي خودمان مي دانيم. و لحظه اي از تاييد و تكريم و ساير چيزهايي كه وظيفه مان هست كوتاهي نخواهيم كرد.