بسیاری از آسیب‌های روحی و جسمی ما در طول زندگی به دلیل نداشتن مهارت کنترل احساسات است؛ زیرا همه ما بسیاری از رفتارهای خود در طول زندگی را براساس احساسات خود انجام می‌دهیم. برخی از رفتارهای ما مانند خندیدن هنگام خواندن متن طنز، کلافگی و عصبانیت هنگام ترافیک و… به دلیل احساسات ما هستند.
توانایی و مهارت کنترل احساسات تاثیر زیادی بر نحوه درک شما توسط اطرافیان دارد. برای مثال اگر در جلسه کاری کاملا جدی ناگهان می‌خندید، به راننده‌ای که ناگهان از شما سبقت می‌گیرد یا راه شما را مسدود می‌کند پرخاش می‌کنید و… نیاز دارید تا مهارت کنترل احساسات خود را تقویت کنید. به همین منظور در ادامه مقاله به ارائه راهکارهای کنترل احساسات می‌پردازیم.
سرفصل‌های عنوان‌شده در این مقاله عبارت‌اند از:
- اهمیت کنترل احساسات
- ترفندهای کنترل احساسات
- مزایای کنترل احساسات
- معایب کنترل احساسات
اهمیت کنترل احساسات
بسیاری از آسیب‌های روحی و جسمی افراد در طول زندگی به علت نداشتن مهارت کنترل احساسات است.
برای مثال اگر در یک شرکتی کار می‌کنید، هنگامی که با مرخصی شما موافقت نمی‌شود؛ حجم کاری شما زیاد است؛ کارفرمای شما خودخواه است و به کارکنان خود اهمیتی نمی‌دهد ممکن است خشمگین شوید و توانایی کنترل احساس خود را از دست دهید. در صورتی که اگر در محل کار نتوانید احساسات خود را کنترل کنید، ممکن است کارهایی را انجام دهید که بعد از عصبانیت از انجام آن پشیمان شوید. بنابراین بهتر است با نفس عمیق و مکث به مدت ۱۰ ثانیه، آرامش خود را حفظ کنید تا بتوانید تصمیم‌گیری منطقی داشته باشید.
بسیاری از تصمیم‌های اشتباهی که افراد در طول زندگی می‌گیرند به علت عدم مهارت کنترل احساسات است؛ برای مثال زمانی که تصمیم احساسی می‌گیرید و سرمایه‌گذاری اشتباهی انجام می‌دهید، مهارت کنترل احساسات ندارید.
در صورتی که اگر افراد مهارت کنترل احساسات داشته باشند، هنگام هیجانی شدن می‌توانند خود را مدیریت کنند و رفتارهای اشتباهی نداشته باشند. همه انسان‌ها به شکل ناخودآگاه از استراتژی‌های تنظیم هیجان استفاده می‌کنند تا شرایط دشوار زندگی را مدیریت کنند.
همه افراد در طول زندگی با احساسات مختلفی روبه‌رو می‌شوند. برای مثال احساساتی مانند غم، شادی، خشم، ترس، استرس، تعجب، شرم، حسادت و… از احساسات اصلی انسان‌ها هستند. این احساسات همیشه به تنظیم و کنترل نیازی ندارند.
برای کنترل احساسات نیازی نیست به خود سخت بگیرید؛ برای مثال اگر در یک جلسه کاری شرکت کردید و سایر افراد در حال گفت و گو و خنده بودند، شما نیز می‌توانید به راحتی گفت و گو کنید و بخندید.
گاهی اوقات نیز ممکن است به دلیل احساساتی که دارید احساس فشار یا تنش داشته باشید و مجبور شوید کارهایی انجام دهید که شما را از این حس بد دور کند؛ اما این رفتارها ممکن است پرخطر باشند و به زندگی شما آسیب بزند. نداشتن کنترل بر احساسات ممکن است باعث بروز رفتارهای پرخطری مانند اعتیاد به مواد مخدر یا الکل شود. این راه شاید در کوتاه‌مدت اثربخش باشد، اما در بلندمدت باعث آسیب‌های روحی و جسمی به فرد می‌شود. شروع مصرف مواد مخدر معمولا به دلیل آگاه نبودن از مواد یا حتی داروهای اعتیادآور رخ می‌دهد. فردی که بر احساسات خود کنترل ندارد، ممکن است به جای کنترل و مدیریت، احساسات خود را سرکوب کند و دچار استرس و افسردگی شود.
ترفندهای کنترل احساسات
همه افراد می‌توانند قبل از اینکه رفتاری از روی احساسات انجام دهند، آن را مدیریت کنند. شما نیز می‌توانید در طول زمان با تمرین و تکرار، مهارت کنترل احساس را به دست آورید. برخی ترفندها که به شما در این کار کمک می‌کنند عبارت‌اند از:
۱- انتخاب موقعیت
برای کنترل احساسات باید از وضعیتی که در آن قرار دارید آگاه شوید؛ زیرا شناخت مسئله نیمی از حل مسئله است. سعی کنید روی خود نظارت داشته باشید و به تمام احساساتی که دارید دقت کنید؛ میان آن‌ها تمایز ایجاد کنید و هر کدام را نامگذاری کنید. برای مثال خشم، غم، ترس، اضطراب و غیره.
سپس باید تلاش کنید تا از موقعیتی که احساسات شما را تحریک می‌کند دور شوید. برای مثال اگر می‌دانید زمانی که عجله دارید استرس می‌گیرید و عصبانی می‌شوید یا زمانی که دیگران شما را منتظر می‌گذارند عصبی می‌شوید، تلاش کنید تا کارهای خود را به لحظات آخر موکول نکنید یا به دیگران تاکید کنید به موقع به محل قرار با شما برسند. زمانی که فردی با رفتارهای خود شما را آزار می‌دهد باید راهی پیدا کنید تا از او دوری کنید.
نیازی نیست احساسات خود را پنهان کنید یا تغییر دهید؛ بلکه باید احساسات و رفتار خود را همان‌طور که هستند بپذیرید.
۲- نظارت بر احساس و رفتار
سعی کنید از دید یک فرد بیرونی به احساسات و رفتارهای خود نظارت کنید. این کار ممکن است در ابتدا سخت باشد؛ زیرا زمانی که احساساتی می‌شوید چیزهای واقعی را نمی‌بینید و نمی‌توانید عاقلانه تصمیم‌گیری کنید. افراد معمولا در این شرایط تصمیم‌های غیر‌منطقی می‌گیرند و پس از آرام‌تر شدن هیجانات، احساس پشیمانی کرده و خود را سرزنش می‌کنند.
نیازی نیست احساسات خود را پنهان کنید یا تغییر دهید؛ بلکه باید احساسات و رفتار خود را همان‌طور که هستند بپذیرید. این کار به شما کمک می‌کند تعادل داشته باشید. برای مثال زمانی که در شرایط بدی قرار می‌گیرید نیازی نیست فضا را تغییر دهید، می‌توانید از این احساس بد درس بگیرید و تجربه‌های جدید کسب کنید.
۳- شناسایی احساسات
ممکن است زمانی که به شدت احساساتی و هیجان‌زده می‌شوید در مدیریت احساس خود دچار مشکل شوید. شما اختیاری برای انتخاب احساسات خود ندارید، اما درک درست از احساساتی که دارید به شما کمک می‌کند تا واکنش‌ها و رفتارهای درست‌تر و منطقی‌تری داشته باشید.
کمی فکر کنید و سعی کنید بفهمید در ناخودآگاه شما چه افکاری بوده است. این کار به شما کمک می‌کند تا خود و موقعیتی که در آن قرار دارید را کمتر قضاوت کنید. تلاش کنید زمانی صحبت کنید یا واکنش دهید که به احساسات خود مسلط هستید. پذیرش و درک صحیح از احساسات به شما کمک می‌کند تا شرایط دشوار زندگی را به خوبی تحمل کنید. قبول کردن واقعیت‌ها به شما کمک می‌کند تا به آرامش برسید و برابر مشکلات مقاومت بیشتری داشته باشید.
۴- تفکر منطقی
به احساساتی که دارید نگاه صفر و یک نداشته باشید تا بتوانید بهتر تصمیم‌گیری کنید. اگر تفکر «همه یا هیچ» را داشته باشید ممکن است بسیاری از راه‌حل‌های مناسب را نادیده بگیرید. اگر در تصمیم‌گیری‌ها آزاد باشید، احساسات دیگران را به خوبی درک می‌کنید و رفتار مناسب‌تری خواهید داشت. اگر احساسات و موقعیت‌های خود را به خوبی شناسایی کنید، نگاه منطقی‌تری به موضوع دارید و عاقلانه‌تر تصمیم می‌گیرید.
۵- دید باز داشته باشید
تنها کسی که می‌تواند احساسات شما را مدیریت کند، خود شما هستید. همه افراد معمولا اتفاقات خوب یا بدی که در گذشته برای آن‌ها رخ داده است را به زمان حال نسبت می‌دهند. سعی کنید یاد بگیرید بهترین اتفاق، اتفاقی است که در حال رخ دادن است. خوب یا بد بودن یک اتفاق ثابت نیست، به همین علت صبور باشید.
برای روبه‌رو شدن با مشکلات و کنترل احساسات، استراتژی‌ها و روش‌های مناسبی داشته باشید. نیازی نیست رفتارها و تفکرات خشکی داشته باشید، بلکه به احساسات خود اجازه رها شدن دهید. زمانی که دید باز داشته باشید به موضوعات از یک زاویه نگاه نمی‌کنید و تصمیم‌گیری‌های بهتری خواهید داشت.
۶- اهمیت دادن به زمان حال
زمانی که درگیر احساسات خود می‌شوید، بیشتر از اینکه به زمان حال فکر کنید، دوست دارید به اتفاقات گذشته و شکست‌های آن یا موفقیت‌هایی که ممکن است در آینده داشته باشید فکر کنید. برای کنترل احساسات خود در زمان حال زندگی کنید و خود را بیش از حد درگیر گذشته‌ای که تمام‌شده یا آینده‌ای که هنوز نیامده است نکنید. به این نکته توجه داشته باشید که کنترل احساسات فقط برای احساسات منفی نیست، بلکه کنترل احساسات مثبت نیز به شما کمک می‌کند تصمیم‌گیری‌های بهتری داشته باشید.
شناختی که از خود دارید نقش مهمی در کنترل احساسات شما دارد؛ بنابراین مراقب باشید تا رفتارهای شما از تعادل خارج نشود. برای حل مشکل به گزینه‌هایی که پیش‌رو دارید فکر کنید و با دیگران نیز مشورت و تبادل نظر داشته باشید. زمانی که تصمیم می‌گیرید در زمان حال زندگی کنید، یعنی از اتفاقات گذشته درس گرفته‌اید و برای آینده بیش از حد رویاپردازی نمی‌کنید. به این نکته توجه کنید که تصمیم‌گیری منطقی و توجه به زمان حال باعث می‌شود خلاقانه‌تر فکر کنید.
۷- همدلی با دیگران
تجربه‌های مختلفی که در زندگی یا کسب‌وکار به دست می‌آورید به شما کمک می‌کند که رفتارهای خوب و بد را یاد بگیرید و واکنش‌های درستی برابر رفتارهای دیگران داشته باشید. اگر درک درستی از احساسات دیگران داشته باشید به راحتی می‌توانید ارتباطات موثری با آن‌ها برقرار کنید. توانایی درک درست و ارتباط با دیگران یعنی نظرات منطقی دیگران را در‌نظر بگیرید و از تجربه‌های آن‌ها استفاده کنید. این کار باعث می‌شود تصمیم‌گیری‌های بهتری داشته باشید و کمتر پشیمان شوید.
۸- مدیتیشن
مدیتیشن باعث می‌شود تفکر عمیقی بر یک موضوع داشته باشید. مدیتیشن یک تمرین است که می‌توانید هر روز آن را انجام دهید. مدیتیشن به معنی احساس کردن و مشاهده کردن احساسات، بدون قضاوت است. این کار باعث می‌شود آرامش بیشتری پیدا کنید و احساسات خود را بدون قضاوت بررسی کنید.
۹- یادداشت کردن افکار منفی
اگر فکر می‌کنید نمی‌توانید با احساسات منفی خود مقابله کنید، بهتر است آن را به صورت کتبی یادداشت کنید. نوشتن باعث می‌شود آرام‌ترشوید و احساس خوبی داشته باشید. شاید این کار در برخی موقعیت‌ها غیرممکن به نظر برسد؛ اما پس از اینکه از محیط دور شدید، نوشتن را شروع کنید. توجه داشته باشید که نوشته‌های خود را به کسی ندهید و هر وقت آرام شدید آن را دوباره بخوانید، سپس قسمت‌هایی را که باعث خشمگین شدن شما شده است پاک کنید. بهتر است روزانه ۲۰ دقیقه برای نوشتن احساسات خود زمان بگذارید تا از هجوم افکار منفی و غیرضروری جلوگیری کنید.
۱۰- ورزش کردن
ورزش کردن باعث حال خوب و متعادل کردن احساسات می‌شود. روزهایی که ذهن شما خسته است و فشار عصبی بیشتری دارید ورزش کنید. ورزش کردن علاوه بر اینکه باعث کاهش استرس می‌شود، انرژی‌های منفی را نیز از شما دور می‌کند. با ورزش کردن می‌توانید بدون اینکه به خود یا فرد دیگری آسیب بزنید، احساسات خود را کنترل کنید.
۱۱- حرف زدن با شخص قابل اعتماد
یکی از راه‌هایی که باعث می‌شود احساسات خود را کنترل کنید، حرف زدن است. هر فرد بهتر است که یک دوست قابل اعتماد میان همکاران خود داشته باشد که در موقعیت‌های سخت کاری بدون ترس از افشای حرف‌های خود بتواند با او صحبت کند؛ زیرا این کار باعث تخلیه هیجانی و آرام شدن فرد می‌شود. همکاران قابل اعتماد یا دوستان می‌توانند افراد معتمدی برای شنیدن حرف‌ها و احساسات درونی شما باشند. بهتر است حرف زدن درباره این مسائل خارج از محل کار باشد.
مزایای کنترل احساسات
فردی که مهارت کنترل احساسات داشته باشد، می‌تواند در شرایط مختلف از مهارت‌های خود به بهترین حالت استفاده کند. او با این کار احساس فشار نمی‌کند و احساسات خود را سرکوب نمی‌کند بلکه با تصمیم‌گیری‌های خوبی که دارد، هیچ‌گاه پشیمان نمی‌شود. زمانی که فرد احساسات خود را به درستی مدیریت می‌کند، رابطه خوبی با خانواده، دوستان، همکاران و سایر افراد برقرار خواهد کرد .
معایب عدم کنترل احساسات
همان‌طور که گفته شد افرادی که نمی‌توانند احساسات و هیجانات خود را کنترل کنند، به علت احساسات منفی خود حس فشار و تنش می‌کنند و به همین علت ممکن است به سراغ رفتارهای پرخطر مانند مصرف مواد داشته باشد. افرادی که مهارت کنترل احساسات خود را ندارند ممکن است فقط آن‌ها را سرکوب کنند و به علت احساساتی که سرکوب کرده‌اند دچار افسردگی و بیماری‌های روحی و روانی شوند.
نتیجه‌گیری
در این مقاله به اهمیت کنترل احساسات و ترفندهای آن پرداختیم. بسیاری از آسیب‌های روحی و جسمی افراد در طول زندگی به دلیل نداشتن مهارت کنترل احساسات است؛ زیرا بسیاری از رفتارهایی ما در طول زندگی انجام می‌دهیم به وسیله احساسات انجام می‌شود.
همه افراد می‌توانند قبل از اینکه رفتاری از روی احساسات انجام دهند، آن را مدیریت کنند. به این نکته توجه داشته باشید که کنترل احساسات خود را نباید با نادیده گرفتن یا سرکوب احساسات اشتباه بگیرید. بلکه با انجام تمریناتی که گفته شد می‌توانید احساسات خود را مدیریت و کنترل کنید تا به علت هیجانات رفتارهایی انجام ندهید که در آینده پشیمانی شوید.
